مراحل رشد و ریزش مو چگونه است؟

موها، تاج سر زیبایی و قاب چهره ما، نقشی فراتر از صرف یک عنصر ظاهری دارند. از دیرباز گیسوان بلند و پرپشت نمادی از سلامتی، طراوت و زنانگی بوده‌اند و در فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف، نقشی نمادین و معنایی عمیق داشته‌اند؛ اما راز این زیبایی و رمز پویایی ساختار موها در چیست؟ در این مقاله، سفری به دنیای شگفت‌انگیز موها خواهیم داشت تا شما با مراحل رشد مو و ریزش آن آشنا شوید.

آشنایی با مراحل رشد مو و ریزش آن

تصور کنید اگر جنس موی انسان مانند ناخن به طور مداوم و بدون وقفه رشد می‌کرد، دیگر شاهد مشکلاتی همچون: ریزش مو، کم‌پشتی مو و طاسی سر نبودیم؛ اما در واقعیت، موی انسان در چرخه‌ای از رشد، توقف و ریزش قرار دارد. این چرخه، شامل چهار مرحله است که هر کدام نقش مهمی در سلامت و ظاهر مو ایفا می‌کنند. پس همراه ما باشید تا با شرح کامل این چرخه، آشنا شوید:

 آناژن یا فاز رشد مو

مرحله آناژن، اولین و مهم‌ترین بخش در چرخه رشد مو است. سلول‌های موجود در ریشه مو، با تقسیم و تکثیر خود، پایه‌های رشد موی جدید را بنا می‌نهند. همزمان با این فرآیند، موی قدیمی به‌تدریج از پوست سر خارج می‌شود و جای خود را به موی جدید می‌دهد.

رشد یک تار مو، حاصل همکاری و همیاری سلول‌های مختلف است. سلول‌های ریشه مو، با تقسیم و تکثیر خود، مواد اولیه ساخت مو را فراهم می‌کنند. رگ‌های خونی، وظیفه تأمین مواد مغذی و اکسیژن موردنیاز سلول‌ها را بر عهده دارند و در نهایت، ریشه مو با نفوذ به عمق پوست، این مواد مغذی را جذب و به سلول‌ها می‌رساند.

پیاز مو، قلب تپنده رشد مو است. این بخش حیاتی، با دریافت مواد مغذی از رگ‌های خونی، آنها را به سلول‌های ریشه مو منتقل کرده و انرژی لازم برای رشد مو را فراهم می‌کند. هرچه پیاز مو سالم‌تر و قوی‌تر باشد، مو نیز به طور بهتری رشد خواهد کرد.

طول و بلندی موها، تا حد زیادی به مدت زمان مرحله آناژن بستگی دارد. هرچه این بخش طولانی‌تر باشد، مو فرصت بیشتری برای رشد خواهد داشت. در موهای سر، آناژن می‌تواند تا 8 سال طول بکشد و به همین دلیل، موهای سر می‌توانند به طول قابل‌توجهی برسند.

اما در موهای سایر قسمت‌های بدن مانند: دست، پا و ابرو، آناژن کوتاه‌تر است و به همین علت، این موها از حد معینی بلندتر نمی‌شوند. سلامت و شادابی موها، ارتباط مستقیمی با طول و کیفیت مرحله آناژن دارد. هرچه این مرحله طولانی‌تر و قوی‌تر باشد، موها سالم‌تر، ضخیم‌تر و درخشان‌تر خواهند بود. عوامل مختلفی مانند: تغذیه مناسب، مراقبت صحیح از موها و دوری از استرس، می‌توانند در طولانی‌شدن و تقویت مرحله آناژن نقش داشته باشند.

کاتاژن یا فاز انتقال مو

کاتاژن، یکی دیگر از مراحل رشد مو شناخته می‌شود که به عنوان دومین بخش از چرخه رشد مو، از آن یاد می‌کنند. در این گام، رشد مو متوقف شده و موها آماده ورود به مرحله جدیدی از حیات خود می‌شوند. کاتاژن، دورانی کوتاه و گذرا است که در آن، رشد مو به طور کامل متوقف می‌گردد.

سلول‌های ریشه مو، دیگر تقسیم و تکثیر نمی‌شوند و موی جدید به وجود نمی‌آید. در مرحله کاتاژن، پیاز مو از رگ‌های خونی جدا می‌شود. این جدایی، به معنای قطع ارتباط مو با منبع اصلی تأمین مواد مغذی و اکسیژن است. به همین دلیل، پیاز مو دیگر کارایی سابق خود را ندارد و قادر به دریافت مواد مغذی کافی برای ادامه رشد نیست.

مرحله کاتاژن، مقدمه‌ای برای ورود به مرحله تلوژن یا مرحله استراحت و مرگ مو است. در این مرحله، موها به طور کامل از ریشه جدا شده و برای ریزش آماده می‌شوند. طول متوسط مرحله کاتاژن، حدود 10 روز (بین یک تا سه هفته) است. یکی از ویژگی‌های بارز مرحله کاتاژن، چماقی شدن مو در مجاورت سطح پوست است. این تغییر شکل، به دلیل جداشدن پیاز مو از رگ‌های خونی و قطع تأمین مواد مغذی رخ می‌دهد.

تلوژن یا فاز استراحت مو

تلوژن، از دیگر مراحل رشد مو به‌حساب می‌آید که آن را مهم‌ترین بخش از چرخه رشد مو، می‌شناسند. در این مرحله، موها پس از طی مراحل آناژن و کاتاژن، آماده ورود به دوره استراحت می‌شوند. تلوژن، طولانی‌ترین مرحله در چرخه رشد مو است که حدود 3 ماه به طول می‌انجامد. در این بخش، حدود 10 تا 15 درصد از موهای سر شما در حال استراحت هستند.

جالب است بدانید که در تلوژن، رشد مو متوقف می‌شود؛ اما موها به طور معمول نمی‌ریزند. در واقع، موهای جدیدتر در فولیکول‌هایی که به تازگی موهایشان در مرحله کاتاژن ریخته‌اند، شروع به شکل‌گیری می‌کنند. برخی از متخصصان بهداشت، این مرحله را به دو بخش تلوژن و اگزوژن تقسیم می‌کنند.

اگزوژن یا فاز ریزش موی نرمال

اگزوژن، یکی دیگر از مراحل رشد مو است و در آن، موهایی که در چرخه تلوژن به استراحت رفته‌اند، از پوست سر جدا شده و می‌ریزند. این ریزش مو که اغلب در هنگام شستشو و برس زدن موها بیشتر قابل مشاهده است، امری طبیعی محسوب می شود و به طور متوسط، روزانه 50 تا 100 تار مو را شامل می‌گردد.

ریزش مو در این بخش، شباهتی جالب به ریزش دندان‌های شیری و جایگزینی آنها با دندان‌های دائمی دارد. در هر دو مورد، ساختاری قدیمی و فرسوده جای خود را به ساختاری جدید و قوی‌تر می‌دهد. ریزش مو در اگزوژن، به طور ناگهانی و یکباره اتفاق نمی‌افتد.

بلکه این فرآیند به‌تدریج و در طول 2 تا 5 ماه انجام می‌شود و در این مدت، موهای قدیمی‌تر جای خود را به موهای جدیدتر در فولیکول‌ها می‌دهند. این نظم ظریف، به حفظ تراکم مو و جلوگیری از طاسی ناگهانی سر کمک می‌کند؛ اما اگر ریزش مو از حد طبیعی فراتر رود، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در مراحل رشد مو باشد.

تا زمانی که ریزش مو در حد طبیعی حفظ گردد، چرخه رشد مو سالم است؛ اما اگر این چرخه دچار اختلال شود، تعادل بین ریزش و رشد مو به هم می‌خورد و تراکم و ضخامت مو کاهش می‌یابد؛ بنابراین، مراقبت از موها در طول مراحل مختلف چرخه رشد، برای حفظ سلامتی و زیبایی آنها ضروری است. حال که با همه چیز درباره مو و مراحل رشد و ریزش آن آشنا شده‌اید، بی‌شک درک کاملی از آن پیدا کرده و با دقت بیشتر و نگرانی کمتری مراقب موهای خود خواهید بود.
سخن پایانی

سخن پایانی

موها، گوهری گرانبها در گنجینه زیبایی ما هستند. با شناخت مراحل رشد مو و ریزش آن و همچنین با مراقبت صحیح، می‌توانیم به سلامت و شادابی این گوهرها کمک کنیم و از زیبایی و طراوت موهای خود لذت ببریم.

مراحل رشد مو چگونه است؟

این چرخه آناژن، کاتاژن، تلوژن و اگزوژن را شامل می شود. آناژن، مرحله رشد فعال مو است که می‌تواند تا 8 سال طول بکشد. در مرحله کاتاژن، رشد مو متوقف شده و ریشه شروع به کوچک شدن می کند که این چرخه، حدود 10 روز طول می‌کشد. در بخش تلوژن، موها به طور کامل از ریشه جدا شده و از پوست سر خارج می‌شوند که این مرحله، حدود 100 روز طول می‌کشد و در چرخه اگزوژن هم که مو، از پوست سر می‌ریزد یک چرخه طبیعی را شامل می‌شود.

ریزش مو در مراحل رشد مو تا چه حد طبیعی است؟

ریزش روزانه 50 تا 100 تار مو طبیعی است؛ اما اگر ریزش مو شدید باشد، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی باشد و باید به پزشک مراجعه کرد.

چرخه رشد مو چقدر طول می‌کشد؟

طول این چرخه با توجه به جنس مو، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما به صورت کلی حدود 2 تا 8 سال به طول می‌انجامد.